Semafory kształtowe nadają sygnały odpowiednim położeniem ramion w dzień i dodatkowo światłami latarni w nocy.
W Polsce stosuje się dwa rodzaje semaforów kształtowych:
– semafory jednoramienne,
– semafory dwuramienne.
Ramię semafora z przodu jest koloru białego z czerwoną obwódką, natomiast z tyłu jest koloru białego z czarną obwódką. W uzasadnionych przypadkach, w celu zapewnienia lepszej widoczności, kolory ramienia i obwódki mogą być odwrócone.
Semafor kształtowy oznacza się umieszczoną na maszcie, widoczną z przodu listwą w biało – czerwone pasy. Część środkowa listwy ma kolor czerwony.
Sygnały na semaforach kształtowych.
Sr 1 "STÓJ"
Sygnał nakazuje zatrzymanie pociągu przed semaforem.
Ramię semafora ustawione poziomo, na prawo od masztu semafora.
W porze nocnej: czerwone światło na semaforze.
Sr 2 "Wolna droga"
Sygnał zezwala na jazdę z największą dozwoloną prędkością dla danego pociągu na danym odcinku linii kolejowej (szlaku, odstępie, drodze przebiegu).
Ramię semafora wzniesione pod kątem 45 stopni do poziomu na prawo od masztu semafora.
W porze nocnej: zielone światło na semaforze.
Sr 3 "Wolna droga ze zmniejszoną prędkością"
Sygnał zezwala na jazdę z prędkością nie większą niż 40 km/h, począwszy od semafora do końca okręgu zwrotnicowego osłanianego tym semaforem. W przypadku semafora wjazdowego lub drogowskazowego prędkość ograniczona do 40 km/h obowiązuje na całej drodze przebiegu.
Dwa ramiona semafora wzniesione pod kątem 45 stopni do poziomu, na prawo od masztu semafora.
W porze nocnej: dwa światła na semaforze w pionie
górne światło – zielone
dolne światło – pomarańczowe
Na semaforach kształtowych stosowane są światła wsteczne sygnałów nocnych.
Gdy semafor nadaje sygnał:
- Sr 1 “Stój”, górna latarnia pokazuje wstecz duże światło matowobiałe, a na semaforze dwuramiennym – oprócz tego – dolna latarnia małe światło białe,
- Sr 2 “Wolna droga”, górna latarnia pokazuje wstecz duże światło białe, a na semaforze dwuramiennym – oprócz tego – dolna latarnia małe światło matowobiałe,
- Sr 3 “Wolna droga ze zmniejszoną prędkością”, obie latarnie pokazują wstecz duże światło białe.
Światła wsteczne należy stosować na wszystkich semaforach kształtowych, jeśli zachodzi taka potrzeba.